Sahabelerin hal tercümeleri hakkında en fazla sahabe ismi zikreden eser şüphesiz Hafız İbnu Hacer el-Askalani’nin el-İsabe fi Temyizi’s-Sahabe adlı eseridir.

Bu çalışmada el-isabe adlı eserde geçen sahabelerin en meşhurlarından ve kendilerinden en çok hadis rivayet edilen sahabelerden seçme yapılmıştır.Bu konuda Hafız İbnu Hibban’ın Tarihu’s-Sahabe, İbnu Hazm’ın Cevamiu’s-Siyra gibi eserlerinden faydalanarak,seçilen sahabelerin ismi tespit edilmiş, sonra da tespit edilen bu isimlerin hal tercümeleri,el-İsabe’den tercüme dilmiştir.

İbnu Kuteybe’nin el-Maarif adlı eserinde hal tercümesi verilen sahabeler de dipnot olarak eklenmiş, çalışmanın giriş kısmında sahabenin tarifi ve dindeki yeri hususunda önemli açıklamalar verilmiştir.

-Hadis-i Şeriflerde Sahabe

Kur'ân, sünneti bize intikal ettiren ve tertemiz kanal olan sahabeyi böyle destanlaştırmaktadır Şimdi, bir de ashap hakkında şerefsüdûr olan hadis-i şeriflerin nurefşân ikliminde temâşâ edelim onları

1 İmam Buhârî ve Müslim'in yanında, kütüb-ü sahiha rivayet ediyor; ravi, hadiste ashabın gençlerinden ve kendisini Ebû Hüreyre (radıyallâhu anh) gibi Allah Resûlü'ne (sallallâhu aleyhi ve sellem) vakfedenlerden Ebû Said el-Hudrî:

لاَتَسُبُّواأَصْحَابِيفَوَالَّذِينَفْسِيبِيَدِهِلَوْأَنَّأَحَدَكُمْأَنْفَقَمِثْلَأُحُدٍذَهَبًامَاأَدْرَكَمُدَّأَحَدِهِمْوَلاَنَصِيفَهُ

"Ashabım hakkında uygunsuz sözler söylemeyin! Eğer, sizden birinin Uhud Dağı kadar altını olsa ve bunun tamamını Allah yolunda infak etse, bu, onların bir-iki avuçluk infakına, hatta yarısına bile mukabil gelmez"[1]

Zira onlar, İslâm davasına en çetin günlerde sahip çıktılar Dolayısıyla, ashab-ı kirama dil uzatmak, bir Müslümanın yapacağı iş değildir

Dün bir kısım bâtıl mezhep taraftarlarına, bugün de İslâm'a cibilli düşman müsteşriklere uyan ve batının sanayi şoku, teknoloji şoku karşısında şaşkın; hatta onları İslâmî ilimlerde de mihrap edinen birtakım zavallı Müslümanların yaptığı gibi, biz, ashab hakkında asla uygunsuz sözlerde bulunmayız ve de bulunmamalıyız

2 Tirmizî, Ahmed b Hanbel ve İbn Hibban, Abdullah b Mugaffel'den rivayet ediyor:

اللّٰهَاللّٰهَفيِأَصْحَابِي،اللّٰهَاللّٰهَفيِأَصْحَابِي لاَتَتَّخِذُوهُمْغَرَضاًبَعْدِي،فَمَنْأَحَبَّهُمْفَبِحُبِّيأَحَبَّهُمْوَمَنْأَبْغَضَهُمْفَبِبُغْضِيأَبْغَضَهُمْ،وَمَنْآذَاهُمْفَقَدْآذَانِي،وَمَنْآذَانِيفَقَدْآذَىاللّٰهَ،وَمَنْآذَىاللّٰهَفَيُوشِكُأَنْيَأْخُذَهُ

"Allah Allah! Aman ashabım hakkında söz söylemekten sakının! Allah Allah! Aman ashabım hakkında söz söylemekten sakının! Zinhâr, benden sonra onları hedef almayın! Onları seven, beni sevdiği için sever; onlara buğzeden, bana buğzettiği için buğzeder Onlara eziyet veren, bana eziyet vermiş, bana eziyet verense Allah'a eziyet etmiş sayılır Allah'a eziyet vereni de, Allah hemen cezalandırır"[2]

3 Yine, İmam Müslim rivayet ediyor:

اَلنُّجُومُأَمَنَةٌلِلسَّمَاءِ،فَإِذَاذَهَبَتِالنُّجُومُأَتَىالسَّمَاءَمَاتُوعَدُ وَأَنَاأَمَنَةٌِلأَصْحَابِيفَإِذَاذَهَبْتُأَتَىأَصْحَابِيمَايُوعَدُونَ،وَأَصْحَابِيأَمَنَةٌِلأُمَّتِي،فَإِذَاذَهَبَأَصْحَابِيأَتَىأُمَّتِيمَايُوعَدُونَ

"Yıldızlar, sema için emniyet sebebidir; (yani, semanın emniyetini, nizam ve intizamını sağlayan, yıldızların kendi aralarındaki nizam ve intizamlarıdır) Yıldızların nizam ve intizamı bozulduğu zaman, semanın düzeni bozulur ve sema için vârid olan tehdit zuhur eder Ben de, ashabım için bir emniyet ve güven kaynağıyım (Hayatta kaldığım sürece, ashabım arasında nizam, intizam ve güven devam edecektir) Ben gittiğim zaman, ashabım için vârid olan tehdit, onların başlarına gelecektir Ashabım da, umum ümmetim için bir emniyet ve güven kaynağıdır Ashabım gidince de, ümmetimin başına çok şey gelecek ve çeşitli gaileler açılacaktır"[3]

SİTE: www.kitaptakipcileri.com

Kıyametin vukûu, yıldızların tesbih taneleri gibi etrafa saçılmalarıyla meydana gelecektir Aynı şekilde, Efendimiz, ashabı için; ashabı da ümmeti için, tesbihin imamesi gibidirler Allah Resûlü, ashabının nizam ve intizamı adına kendini; içinde ebrâr, evliyâ, asfiyâ ve mukarrabînin bulunduğu ümmeti için de ashabını nazara vermektedir

4 Buhârî, Müslim ve daha başka kütüb-ü sahihanın rivayet ettiği bir diğer hadis-i şerifte de Efendimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmaktadır:

SİTE: www.kitaptakipcileri.com

خَيْرُالنَّاسِقَرْنِيثُمَّالَّذِينَيَلُونَهُمْثُمَّالَّذِينيَلُونَهُمْثُمَّيَتَخَلَّفُمِنْبَعْدِهِمْخَلْفٌتَسْبِقُشَهَادَةُأَحَدِهِمْيَمِينَهُ،وَيَمِينُهُشَهَادَتَهُ

"İnsanların en hayırlıları, benim şu içinde bulunduğum asırda yaşayanlardır (Ak Çağ bu aydınlık çağdır) sonra onların peşinden gelenler (tâbiîn), daha sonra da onların peşinden gelenler (tebe-i tâbiîn) Onlardan sonra (kötü) bir nesil gelecek Birinin şehadeti yeminini, yemini de şehadetini geçecektir"[4] Sonra, yalan asrı gelir Şehadetleri yeminlerinin, yeminleri de şehadetlerinin önüne geçen hulfulvaad asrı; yalan, yalan yere yemin ve yalancı şahitlik çağı

"Sahabe, Tâbiîn ve Tebe-i Tâbiîn Asrı" yalanın olmadığı ve yalandan alabildiğine uzak ve müberrâ kalındığı asırdır Tebe-i tâbiînden sonra yalan zuhur etmiş, Mutezile imamları, Mürcie imamları, Müşebbihe imamları yalana çanak tutmuşlardır Ve artık herkes, yalan söylemektedir

SİTE: www.kitaptakipcileri.com

Müsteşrikler yalan söylemekte, sahabe, tâbiîn ve tebe-i tâbiîne yalan isnad edenler yalan söylemekte ve ilimde batıyı mihrap edinen; batı karşısında başı dönmüş, şoke olmuş zavallılar da bu yalana ortak olmaktadırlar

5 Taberânî ve İbn Esîr'in, Kûfe'ye gönderirken Hz Ömer'in, kendisi hakkında: "Ey Kûfeliler, sizi nefsime tercih etmeseydim, İbn Mesud'u size göndermezdim"[5] dediğini rivayet ettikleri Abdullah İbn Mesud'dan hadis kitapları şunu naklediyorlar:

إِنَّاللّٰهَ U نَظَرَفِيقُلُوبِاْلعِبَادِفَاخْتَارَمُحَمَّداً r فَبَعَثَهُبِرِسَالَتِهِثُمَّنَظَرَفِيقُلُوبِالنَّاسِبَعْدَهُفَاخْتَارَلَهُأَصْحَابَهُفَجَعَلَهُمْأَنْصَارَدِينِهِوَوُزَرَاءَنَبِيِّهِ r

"Allah, kendisine kullukla serfiraz olanların kalblerine baktı, baktı da, Hz Muhammed'i (sallallâhu aleyhi ve sellem) seçti ve mahlukatına nebi olarak gönderdi Sonra da insanların kalblerine baktı (ve O'na ümmet olabilecek, kendisi gibi ısmarlama insanlar olarak) O'nun ashabını seçti; (Ebû Bekir'i seçti, Ömer'i seçti, Osman'ı, Ali'yi, Zübeyr'i, Talha'yı, Abdurrahman İbn Avf'ı, Ebû Ubeyde İbn Cerrah'ı seçti) onları dininin yardımcıları ve peygamberinin vezirleri yaptı"[6]

6 Yine, Ebû Nuaym Hilye'sinde Abdullah İbn Ömer'den naklediyor:

مَنْكَانَمُسْتَناًّفَلْيَسَْتَنَّبِمَنْقَدْمَاتَ،أُولَئِكَأَصْحَابُمُحَمَّدٍ r كَانُواخَيْرَهَذِهِاْلأُمَّةِ،أَبَرَّهَاقُلُوباًوَأَعْمَقَهَاعِلْماًوَأَقَلَّهَاتَكَلُّفاً،قَوْمٌاِخْتَارَهُمُاللّٰهُلِصُحْبَةِنَبِيِّهِ r وَنَقْلِدِينِهِ،فَتَشَبَّهُوابِأَخْلاَقِهِمْوَطَرَائِقِهِمْفَهُمْأَصْحَابُمُحَمَّدٍ r كَانُواعَلَىالْهُدَىالْمُسْتَقِيمِوَاللّٰهُرَبُّالْكَعْبَةِ

"Kim dosdoğru bir yol tutup gitmek istiyorsa şu ölüp gidenlerin yolunu tutsun Zira onlar Hz Muhammed'in (sallallâhu aleyhi ve sellem) ashabıdır: Allah Resûlü'nün (sallallâhu aleyhi ve sellem) ashabı, O'nun ümmetinin en hayırlılarıdır (Ümmet içinde büyük insanlar gelebilir, evliyâ, asfiyâ gelebilir ama, mutlak hayır ve fazilet ashab-ı kirama aittir) Onlar ümmet içinde kalbleri en temiz, en duru, ilimleri en derin ve (kulluk adına) tekellüften (yapmacıklıktan) en uzak olanlardır Onlar, Allah'ın, Nebi'sine dost olarak seçtiği, dinin tebliği, insanlara ulaştırılması için ihtiyar ettiği kimselerdir Ahlâkınızı ahlâklarına, gidişatınızı gidişatlarına benzetmek için çaba sarf edin! Onlar, HzMuhammed'in (sallallâhu aleyhi ve sellem) ashabıdır Allah'a, o Kâbe'nin Rabbine yemin olsun ki, Allah Resûlü'nün ashabı dosdoğru bir hidayet üzereydiler"[7]

7 Yine Hilye'de İbn Mesud'un şöyle buyurduğu rivayet edilir:

أَنْتُمْأَكْثَرُصِيَاماًوَأَكْثَرُصَلاَةًوَأَكْثَرُاِجْتِهَاداًمِنْأَصْحَابِرَسُولِاللّٰهِ r وَهُمْكَانُواخَيْراًمِنْكُمْ قَالُوا: لِمَيَاأَبَاعَبْدِالرَّحْمَنِ؟قَالَ: هُمْكَانُواأَزْهَدَفِيالدُّنْيَاوَأَرْغَبَفِياْلاٰخِرَةِ

"Sizin orucunuz, namazınız ve ibadet adına cehdiniz, sahabeninkinden ileri olabilir (Bu hususî yönlerinizle ashab-ı Resûlullah'ı geride bırakabilirsiniz İçinizde Mesruk b Ecdâ gibi, hiç yatağa girmeyen ve her geceyi, Kâbe'nin yanında secdede geçiren insanlar bulunabilir Tavus b Keysan gibi, kırk sene yatsı abdestiyle sabah namazını eda edenler olabilir Esved b Yezid en-Nehaî gibi sabaha kadar Allah karşısında kemerbeste-i ubûdiyet içinde el pençe divan duranlar da olabilir) Ama sahabe-i kiram, sizden daha hayırlıdır; çünkü dünya, umurlarında değildir (Yani dünya onların ellerinden gitse idi 'Ah!' çekmez; bütün dünyayı kazandıklarında da 'Oh!' demezlerdi) Bütün rağbetleri, (bütün çalışmaları) ahiret içindi, (yani yalnızca ahiretin peşindeydiler)"[8]

SİTE: www.kitaptakipcileri.com

[1] Buhârî, fedâilü'l-ashab 5; Müslim, fedâilü's-sahabe 221; Tirmizî, menâkıb 58

[2] Tirmizî, menâkıb 58; Ahmed b Hanbel, el-Müsned, 5/57; İbn Hibbân, es-Sahih, 16/244

[3] Müslim, fedâilü's-sahabe 207

[4] Buhârî, fedâilü'l-ashab 1; Müslim, fedâilü's-sahabe 212; Tirmizî, menâkıb 56

[5] Tabarânî, el-Mu'cemu'l-kebîr, 9/86; İbn Esîr, Üsdü'l-gâbe, 3/388

[6] Ahmed b Hanbel, el-Müsned, 1/379; Taberânî, el-Mu'cemu'l-kebîr, 9/112; Ebû Nuaym, Hilyetü'l-evliyâ, 1/375

[7] Ebû Nuaym, Hilyetü'l-evliyâ, 1/305

[8] Ebû Nuaym, Hilyetü'l-evliyâ, 1/135

Yorumlar

Bu ürüne ilk yorumu siz yapın!

Yorum Yaz

Soru & Cevap

Ürün hakkında henüz soru sorulmamış.

Soru Sor

Taksit Seçenekleri

Önerileriniz

Bu ürünün fiyat bilgisi, resim, ürün açıklamalarında ve diğer konularda yetersiz gördüğünüz noktaları öneri formunu kullanarak tarafımıza iletebilirsiniz.
Görüş ve önerileriniz için teşekkür ederiz.

Ürün resmi kalitesiz, bozuk veya görüntülenemiyor.

Ürün açıklamasında eksik bilgiler bulunuyor.

Ürün bilgilerinde hatalar bulunuyor.

Ürün fiyatı diğer sitelerden daha pahalı.

Bu ürüne benzer farklı alternatifler olmalı.

Alışveriş Deneyimi

Güzel

E... Z... | 22/11/2024

Güvenilir, ürünleri değerli ve kaliteli. 4-5 yıldır alışveriş yaptığım ve memnun kaldığım alışveriş sitesi. Güvenle herkese tavsiye ederim.

B... G... | 18/10/2024

Çok hızlı ve sağlam bir şekilde elime ulaştı.Çok teşekkürler

S... B... | 27/09/2024